Ukraina – Вишиваний Шлях (Haftowany szlak)

Każdy z regionów Ukrainy, wyróżniały niegdyś motywy haftów na bluzkach i koszulach – soroczkach. Ze względu na technikę wykonania gęsty haft nosi nazwę krzyżykowego. We wzory wplatano także drobniutkie barwne koraliki weneckiej roboty.

Sztuka ludowa, a zwłaszcza sztuka haftu na Ukrainie żywsza jest niż ludowe rękodzieło u nas, bo i większym zainteresowaniem cieszy się na krajowym rynku. Sam widziałem jak oczy lwowianek świecą się – nie chcę powiedzieć – pożądaniem, ale na pewno ciekawością, na popularnym Wernisażu. Targowisku na lwowskiej starówce. Z różnościami. Pamiątkami, dewocjonaliami i rękodziełem, w tym właśnie ręcznie haftowanymi bluzkami i koszulami.

Wyszywane koszule są charakterystycznym elementem ukraińskiej kultury. Misternie wykonane przekazywano z pokolenia na pokolenie. Być może uległyby zapomnieniu, gdyby nie fakt, że tradycje української вишивки, przeżywają dziś renesans. Zakładając bowiem haftowane koszule, Ukraińcy manifestują patriotyczną postawę. Kiedy na początku 2013 roku jeden z prorosyjskich deputowanych stwierdził publicznie, że parlamentarzyści nie powinni przychodzić tak ubrani na posiedzenia, opozycja (posłanki i posłowie Bat’kiwszczyny oraz Swobody), stawiła się na obrady 19 lutego solidarnie – w haftowanych koszulach.

Ponoć jako pierwszy, dla zjednania sobie Ukraińców, soroczkę nosił pod mundurem oficerskim Wilhelm von Habsburg. Wprawdzie jako postać historyczna, marzący o ukraińskiej koronie arcyksiążę nie zapisał się zbyt chwalebnie, jednak witając we wrześniu 1917 roku po niemiecku i ukraińsku, powracającego do Lwowa z rosyjskiego więzienia metropolitę cerkwi greckokatolickiej, Andrzeja Szeptyckiego, wzbudził wśród zgromadzonych entuzjazm. A haftowana koszula tak się zgromadzonym spodobała, że zaczęli skandować „Wyszywany!”. Wilhelm posługiwał się później chętnie tym przydomkiem, a w dwudziestoleciu międzywojennym, we Francji miał nawet paszport na nazwisko Wasyl Wyszywany.

W zamyśle projektodawców, biegnąc z zachodu na wschód, Haftowany szlak połączy miejsca, w których kultywuje się, bądź inspiruje tradycyjną sztuką ludową, rozrzucone po dawnych etnograficznych regionach kraju, dziś bilansujących się w granicach 24 administracyjnych okręgów – obłasti (11 zgłosiło akces). Na mapce są motywy charakterystyczne dla każdego z nich.

Na razie inicjatywa jest w powijakach, ale funpage na FB już mają 🙂 Jest także anons „Ornament Way” na stronie www.zotic.zp.ua (również po angielsku i rosyjsku), prezentacja projektu (pdf) oraz Trailer (Youtube).

Trochę mody inspirowanej ludową sztuką.

Trochę folkloru – z haftami, a jakże 🙂