„Smrika” śpiewa z Izabelą

20 maja 2016 miała miejsce jedna z odsłon promocji książki kucharskiej poświęconej Dalmacji autorstwa Roberta Makłowicza.

Imprezę zorganizowaną przez Bojana Baketę, dyrektora Narodowego Ośrodka Informacji Turystycznej Republiki Chorwacji w Polsce, uświetnił zespół „Smrika”. A że wśród gości była nasza wspaniała mezzosopranistka Izabela Kopeć, występ klapy szybko zamienił się w spontaniczne, niepoprzedzone wcześniejszymi próbami, wspólne śpiewanie.

Popłynęły melodie tradycyjnych pieśni chorwackich i znanych całemu światu włoskich przebojów, takich jak: Tornero, czy O sole mio. Czemu włoskich – zapytacie? Odpowiedź jest prosta. Przez stulecia chorwackie wybrzeże pozostawało pod przemożnymi wpływami Wenecji. Na iluż bramach miast na Istrii i w Dalmacji widnieje godło dumnej handlowej republiki – lew św. Marka?! Ile kościelnych dzwonnic do złudzenia przypomina tę znaną światu z Placu Świętego Marka w wiecznym mieście?! Włoskie słowa pobrzmiewają w chorwackich dialektach z wysp oraz całej Dalmacji i Istrii. A dzisiejsza włoska mniejszość narodowa, do 1945 roku stanowiła w wielu miejscowościach większość. Związki kulturowe obu krajów są więc niezwykle silne, a utrwala je odwieczna przynależność do kultury śródziemnomorskiej.

---

Przy współpracy magazynu „Świat Podróże Kultura” i Monix Film z amatorskich materiałów nakręconych przeze mnie iPhonem 5s powstał taki oto filmik (montaż Zbigniew ZIZU Mierzwiński), w którym mezzosopran Izabeli Kopeć i tenor Mate Grgata, znakomicie się uzupełniają.

---

Klapę, czyli po chorwacku klapsko pjevanje wpisano w 2012 r. na listę światowego dziedzictwa niematerialnego UNESCO. Jest to bowiem archaiczny, niepraktykowany gdzie indziej sposób śpiewania. Tradycyjna klapa pobrzmiewa a capella. A do tego, na głosy męskie, choć jak to ze zjawiskami w sferze kultury, stagnacji nie ma, i wciąż coś się zmienia. Przede wszystkim śpiewom towarzyszą coraz częściej instrumenty. Używane są przede wszystkim gitara, tambura (niewielki instrument podobny z kształtu do gitary, popularny na całych Bałkanach), mandolina, czasem także akordeon, a nawet klarnet. Do rzadkości należą klapy mieszane, ale żeńskie, które spotyka się teraz coraz częściej, także podbijają serca słuchaczy. Zmienia się, a raczej poszerza repertuar. Niegdyś w tematyce utworów przewijały się wątki miłości do rodzinnej, kamienistej ziemi i fascynacji morzem (zemlja, more, kamen), co zbliżało klapę do portugalskiego fado. Taką klapą można było usłyszeć w tawernach, na polach, placach budowy, czy w portach przy przeładunku towarów. Krótko mówiąc – śpiewaną spontanicznie, dla podkreślenia wesołej atmosfery albo do dodania animuszu przy pracy. Współcześnie, w związku z komercjalizacją i profesjonalizacją muzyków, do repertuaru zespołów trafiają melodie włoskie i z innych krajów basenu śródziemnomorskiego. Nie należą do rzadkości hity muzyki rozrywkowej. Co ciekawe, w interpretacji dobrych śpiewaków, po rozpisaniu melodii na głosy, bywają ciekawsze od oryginałów. Klapę można usłyszeć w Splicie, w Pałacu Dioklecjana – pod kamienną kopułą, gdzie akustyka jest tak genialna, że wiele zespołów tam własnie promuje swoje nagrania. Na Stradunie w Dubrowniku. I – o czym warto pamiętać – w miasteczku Omiš; od 1967 r. organizowany jest w grudniu Festival dalmatinskih klapa (Festiwal Klap Dalmatyńskich). Krajowy przegląd tego gatunku muzycznego odbywa się natomiast na Istrii, w historycznym kurorcie Opatija (z włoska Abbazia), w październiku. Pod nazwą Hrvatski festival klapa i mandolina u Opatiji (Chorwacki Festiwal Śpiewu i Mandoliny).

---

INFO
Portal Narodowego Ośrodka Informacji Turystycznej Republiki Chorwacji: http://croatia.hr/pl-PL

Artykuły z magazynu „Świat Podróże Kultura” (a także „Moda na Mazowsze”), są publikowane w portalu http://magazynświat.pl/, a ich anonse na facebookowych fanpage’ach: Świat PR, Etno-pasja, Planeta smaków. Moje filmy, skręcone iPhonem 5S powstałe w kręgu magazynu i rozpowszechniane przez magazyn są dostępne na kanale Youtube Filmowe Archiwum ŚWIAT PR , zaś produkcje Moniki Krawczyk na kanale Youtube Monix Film.

W emitowanym filmie wykorzystano moje nagrania i zdjęcia (za wyjątkiem plaży Zlatni rat, pochodzącego z archiwum ośrodka promującego turystykę w Chorwacji).

---

Hrvatski festival klapa i mandolina u Opatiji: www.festival-klapa.com (październik)
Festival dalmatinskih klapa: www.fdk.hr (grudzień)

---

„Dalmacja. Książka kucharska”, autor: Robert Makłowicz (www.maklowicz.pl), Wydawnictwo Wysoki Zamek 2016 (www.wysokizamek.com.pl)

---

---