Nad jeziorem Genewskim, w Riond-Bosson w Morges stała do 1965 roku willa Paderewskich. Ba, pałac w istocie. Już nie istnieje, ale w Château de Morges mieści się biograficzne muzeum poświęcone wybitnemu polskiemu artyście i mężowi stanu.
Szwajcarska willa byłaby może symbolem jedynie życia rodzinnego Ignacego Jana Paderewskiego (1860 – 1941), gdyby nie fakt, że kompozytor na długo przed jej zakupem stał się osobą publiczną, a tym samym nieustannie i bacznie obserwowaną. Świadczą o tym liczne wzmianki i reportaże zamieszczane w ówczesnej prasie, których tematem było przede wszystkim kto, kiedy i jak gościł u Paderewskich. Było to tym ciekawsze dla współczesnych, że pianista był człowiekiem niezwykle ustosunkowany, zaprzyjaźniony z prominentnymi przedstawicielami elit sztuki i polityki. Jako mąż stanu znalazł się przecież już w 1919 roku w Sali Lustrzanej w Wersalu, gdzie uczestniczył w podpisywaniu traktatu pokojowego, urządzającego na nowo Europę i świat po I wojnie światowej.
„Ponad czterdzieści lat Paderewski mieszkał (z przerwami) w szwajcarskiej willi Riond-Bosson – stąd działał na rzecz rodaków poszkodowanych w czasie I wojny światowej, tu wspierał młodych polskich artystów. Tu w latach trzydziestych założył opozycyjny wobec sanacji Front Morges.
W Szwajcarii darzony był wielką estymą i cieszył się popularnością.”
(cytat za: www.mnw.art.pl)
fot. z arch. Muz. Nar. w Warszawie
Ignacy i Helena Paderewscy zakupili dla siebie willę nad Jeziorem Genewskim w 1899 roku, w tym samym, w którym się pobrali, skuszeni sąsiedztwem przyjaciół, wspaniałymi widokami i łagodnym klimatem, dającym nadzieję na odzyskanie sił i zdrowia przez Alfreda, syna Paderewskiego z pierwszego małżeństwa. Nie bez znaczenia była też zapewne historia obiektu, który należał wcześniej do księżnej Otranto (Ernestine de Castellane), wdowy po Josephie Fouché, ministrze policji za Napoleona. O tym, że posiadłość jest na sprzedaż, Paderewscy dowiedzieli się od księżnej de Brancovan (jej zadedykował Paderewski „Fantazję polską”, skomponowaną w 1893 roku). Rezydencja zaprzyjaźnionej z kompozytorem francuskiej arystokratki rumuńskiego pochodzenia, a jednocześnie znanej i cenionej w owym czasie poetki i pisarki, znajdowała się w Amphion nieopodal Evian, po drugiej stronie jeziora.
Willę w Riond-Bosson, z racji pompatycznej, kiczowatej formy, złośliwi opisywali… jako „połączenie wiejskiej chaty z pałacem dożów”.
Oprócz willi, w ręce Paderewskich trafił związany z nią rozległy majątek ziemski, który żona kompozytora, Helena zagospodarowała na swój sposób, pomnażając przy okazji i tak niemałe fundusze małżonka. Założyła tam fermę drobiu ozdobnego, która stała się nawet pocztówkowym motywem w latach międzywojennych. Okazy z jej hodowli nagradzano wielokrotnie na międzynarodowych wystawach. Z pocztówkowych podpisów wyłania się prawdziwy obraz owej fermy: „Imponująca ferma drobiowa pani Paderewskiej liczy do 2500 rasowych kurcząt, lecz także wiele rzadkich gatunków ptaków (złote bażanty, papugi, pawie…), które zdobywają wyróżnienia na wystawach drobiu.”. Była tam również winnica, a po sąsiedzku pasło się stadko owiec – oryginalny podarunek od… króla Anglii.
Podupadłą już willę Paderewskich w Riond-Bosson wyburzono w 1965 roku w związku z budową drogi nad Jeziorem Genewskim, wysadziło ją w powietrze wojsko.
Od 1977 roku działało w Morges Stowarzyszenie Paderewskiego, którego kontynuatorką jest od 2014 Fundacja im. Paderewskiego. Z jej inicjatywy na terenie dawnej posiadłości Paderewskich wystawiono tablice z informacjami o wydarzeniach z lat 1899-1940 (Paderewski przebywał w Szwajcarii od 1897), które kompozytor spędzał (z przerwami) w Riond-Bosson w rodzinnym gronie (syn zmarł w 1901 roku – w wieku lat 20, żona w 1934 roku). www.paderewski.eu
Muzeum Paderewskiego nad Jeziorem Genewskim mieści się w Château de Morges: www.paderewski-morges.ch
Biografia i dorobek Paderewskiego jako muzyka w portalu: www.culture.pl
Materiały (w tym filmy zamieszczone na kanale Youtube), związane z wystawą czasową otwartą z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości w dniach 17 lutego – 20 maja 2018 w Muzeum Narodowym w Warszawie, poświęconą zbiorom sztuki kompozytora (Paderewski przekazał je Muzeum Narodowemu testamentem z 1930 roku): www.mnw.art.pl oraz program wydarzeń towarzyszących wystawie: www.mnw.art.pl
Paweł Wroński 
0 komentarzy dotyczących “Szwajcaria Paderewskiego”