Stare i Nowe Miasto w Warszawie trafiły w 1980 roku na prowadzoną przez UNESCO listę światowego dziedzictwa ludzkości. Był to 30. wpis na liście. Przedsięwzięciem jakim była rekonstrukcja zniszczonego niemal całkowicie zabytkowego kwartału miasta, Polacy zaimponowali światu.
W efekcie owego przedsięwzięcia, do połowy lat 60. XX wieku powstała w stolicy genialna atrapa dawnej starówki, wzbogacona dwie dekady później o równie spektakularny, choć gorąco dyskutowany, zrekonstruowany Zamek Królewski. Niezależnie jednak od emocji związanych z odbudową stolicy w okresie komunistycznym, czy opinii na temat efektów przedsięwzięcia, warto pamiętać, że od tamtych wydarzeń minęło pół stulecia z okładem. Powstałe wtedy dekoracje kamienic są dziś fantastyczną, plenerową galerią sztuki – rzeźby i malarstwa, zabytkiem powojennej epoki i świadectwem kunsztu ówczesnych twórców.
Tematem dekoracji na Starówce jest afirmacja życia – w scenach z dnia codziennego i w legendach warszawskich. Francuski malarz Fernand Léger pisał, że wojna była szara, a światło i kolor były zakazane. Tym bardziej więc po jej zakończeniu, pożądane były wdzięk, wyobraźnia, humor, poezja i liryzm. Zadanie postawione przed artystami było jednak niełatwe, bo ich sztuka miała być przede wszystkim socjalistyczna w treści, a w formie narodowa. Poradzili sobie, nie uchybiając etosowi pracy i trudu, znakomicie.
Przykładem kamienica przy Mostowej 9a, wznosząca się na skraju Nowego Miasta, nieopodal skrzyżowania z ulicą Rybacką. Na jej elewacjach dominuje barwa niebieska. Dekoracja wprowadza optymistyczny nastrój, tym bardziej, że bohaterami scen są młodzi ludzie – tańczą, rozmawiają, uprawiają sport. Tę pełną nadziei na przyszłość dekorację stworzył zespół Zofii Czarnockiej-Kowalskiej w latach 1956-1960.
Zofia Czarnocka-Kowalska (zm. 1979), stworzyła we współpracy z Janem Sewerynem Sokołowskim, mieniący się złotem, mozaikowy zegar na Mariensztacie. Wykonała także szereg polichromii i mozaik na innych kamienicach, rekonstruowanej, historycznej tkanki stolicy.
Więcej o rekonstrukcji stołecznej starówki i powstaniu Mariensztatu w Magazynie urbanistyczno-architektonicznym „Krajobraz Warszawski” (ściągnij materiał —> w formacie PDF).
