Taħt il-Ħnejja, czyli z angielska Blue Grotto, a po naszemu Błękitna Grota jest wymieniana wśród najwspanialszych cudów natury na Malcie.
Rzeczywiście, groty wypłukane przez morską wodę u stóp wysokich wapiennych klifów na południowo zachodnim wybrzeżu Malty tworzą efektowny zespół. Można im się przyglądać z punktów widokowych rozlokowanych przy promenadzie biegnącej wzdłuż krawędzi klifów. Lepiej jednak wynająć łódkę w przypominającej fiord zatoce Wied iż-Żurrieq. Rejs trwa niespełna pół godziny i kosztuje 8 euro od osoby. Czy dużo to, czy mało – niech każdy oceni sam, porównując cenę biletu z bruschettą z knajpki w pobliżu – 4,5 euro (sic!).
Dopiero na przełomie pierwszej i drugiej dekady XXI wieku Maltańczycy zaczęli inwentaryzować swoje jaskinie. Znali ich wówczas 136 (oraz szereg podwodnych, którymi interesują się nurkowie), ale prawdę mówiąc, niezbyt dobrze. Tylko jedna miała dość dokładny plan (Ghar Dalam – Jaskinia Ciemności; jedna z największych znanych na Malcie, usytuowana koło miejscowości Birżebbuġa na południowo-wschodnim cyplu głównej maltańskiej wyspy), a kilka, głównie zresztą grot rozlokowanych u stóp klifów w jakie obfitują wybrzeża maltańskiego archipelagu – znanych jako atrakcje turystyczne i z tej racji chętnie odwiedzanych łodziami – zaznaczano na mapach. Do tej właśnie puli należy Taħt il-Ħnejja (Błękitna Grota) – jaskinia abrazyjna z bardzo dużym, nader efektownym otworem, ale długa tylko na około 30 metrów, położona na południowym wybrzeżu Malty, nieopodal miasteczka Qrendi i słynnych budowli megalitycznych Ħaġar Qim.
Jaskinia abrazyjna, to znaczy powstała w wyniku procesów erozyjnych, które w tym przypadku polegały na ścieraniu podłoża przez luźny materiał skalny przemieszczany przez prądy morskie – falowanie wód, przypływy i odpływy.
Wyspy archipelagu maltańskiego zbudowane są z wapieni. W efekcie procesów erozyjnych możemy podziwiać pięknie rzeźbione klify i bogatą roślinność. Wapienie wykorzystuje się też jako budulec. Nieważne – stare, czy zupełnie nowe domy – wznoszone są z pociętych na bloki wapieni o piaskowo żółtawym zabarwieniu. Stłoczona na modłę śródziemnomorską zabudowa sprawia, że miasta i miasteczka Malty tworzą zawsze charakterystyczne jasne wyspy, wyróżniające się z oddali w krajobrazie. Taką maleńką „wyspę” tworzą też zabudowania Żurrieq, pośród których wznosi się przybrzeżna strażnica (jedna z dziesiątków podobnych, rozsianych na wybrzeżu), Torri ta’ Xutu (ang. Ta Sciuta Tower), wzniesiona w 1638 roku.
Torri ta’ Xutu należy do budowli obronnych wzniesionych za czasów wielkiego mistrza kawalerów maltańskich Juana de Lascarisa-Castellara. Stanowią one część systemu obronnego Malty knstruowanego przez zakon joannitów od 1610 roku (określenie kawalerowie maltańscy przylgnęło do joannitów w XVI w., gdy król Hiszpanii powierzył ich opiece archipelag). Niektóre wieże używane są współcześnie. Ta z iż-Żurrieq służyła do 2002 roku jako posterunek policji. Przez kolejnych 10 lat była restaurowana, bo zaopiekowała się nią „Din l-Art Ħelwa”, czyli „Ta piękna kraina” – organizacja pozarządowa, która za swą misję przyjęła działania na rzecz ochrony historycznego, artystycznego oraz przyrodniczego dziedzictwa wyspiarskiego kraju.
Przyczyną zmieniających się zielonych, niebieskich i turkusowych odcieni wody, a nawet różowo fioletowego zabarwienia dolnych partii skał są algi, czyli glony różnych gatunków. Odpowiedź na pytanie których – nie jest prosta, bo np. w serwisie www.algaebase.org opisano jak dotąd zaledwie połowę tych, które są zaliczane do tej grupy powszechnie. Naukowcy szacują przy tym, że jeszcze wiele innych oragnizmów wypada do glonów dodać, tylko że nikt jeszcze ich nie usystematyzował. W zamian więc ciekawostka – otóż słowo „glony” trafiło do naukowego slangu dzięki gwarze podhalańskich górali. Zapożyczył je z niej i rozpropagował u progu XX wieku polski botanik Józef Rostafiński (1850-1928).
Blue Grotto: www.maltauncovered.com
Din l-Art Ħelwa (Nationanal Trust of Malta): www.dinlarthelwa.org
Paweł Wroński 
Pingback: Najstarsze budowle na Malcie – Paweł Wroński