Mutsumi & Neiro, tancerze Butō

Celebrowanie życia jest naszym przesłaniem – mówi Neiro, tancerz i mim, który od pewnego czasu występuje z jedną tylko partnerką – z Mutsumi. Poznali się przed kilku laty, po jego powrocie z Polski do Japonii. Ulegli fascynacji tańcem Kazuo Ôno („mistrza tańca ponad wszystkie tańce”) i uprawiają teraz sami tę specyficzną japońską sztukę – Butoh (舞踏, Butō).

Swoje spektakle zaczynają zazwyczaj od sceny ślubu. To bardzo ważny moment w życiu każdego człowieka – podkreśla Neiro. Zastrzega jednak, że nie są małżeństwem, i dodaje, że może właśnie dlatego celebrują ten akt na scenie, wciąż i wciąż od nowa.

Mutsumi & Neiro w Jordanku (czerwiec 2019), fot. Paweł Wroński

Mutsumi & Neiro w Jordanku (czerwiec 2019), fot. Paweł Wroński

Butoh (舞踏, Butō) – sztuka wywodzi się z Japonii, gdzie narodziła się w latach 50. XX wieku. Jest specyficznym stylem tańca, a jednocześnie współczesnym gatunkiem performatywnym, typem treningu, a co najważniejsze postawą wobec życia i sztuki, łączącą oryginalny sposób pracy ze swoistą estetyką, dramaturgią i filozofią. Korzenie tańca Butō sięgają tradycji Wschodu i Zachodu, natomiast rozwój jest możliwy dzięki otwartości na inwencję artystów i ich wrażliwość na zmiany w otaczającym świecie. Największe piętno na tej sztuce odcisnęli Tatsumi Hijikata i Kazuo Ôno (od 2007 roku jego linię kontynuuje syn, Yoshito).

Ich sztuka wymaga ogromnej precyzji i kondycji. Przy spowolnionych ruchach widać drżenie każdego niemal mięśnia, napięcie każdego ścięgna, a jednak ruchy pozostają płynne. Na pytanie czy wymaga to codziennych ćwiczeń – Neiro odpowiada, że każde wejście po schodach, czy otwarcie lodówki jest treningiem, bo wszyscy wykonujemy te czynności, więc zdolności niezbędne do podejmowania związanego z nimi wysiłku każdy nosi w sobie.

W odróżnieniu od pantomimy z jaką się najczęściej spotykamy, ich taniec nie opowiada jakiejś konkretnej historii, to raczej skłaniające do refleksji niemal filmowe ujęcia, spowolnione, wykonywane w wielkim skupieniu, może nawet przerysowane. Performanse japońskiego duetu są bowiem próbą pokazania i uwypuklenia tego co niewidoczne, choć obecne w każdym z nas. Gdy Mutsumi znosiła ze sceny wypełnioną wodą po brzegi szklankę, nawet przedszkolaki śledziły jej ruchy z zapartym oddechem – uda się jej nie uronić kropli, czy jednak wodę rozleje… Spektakle Mutsumi i Neiro są wieloznaczne, więc budzą w naszych umysłach różnorodne skojarzenia oraz poruszają głęboko nawet skrywane emocje, niezależnie od wieku, kulturowego kontekstu, społecznych kodów, stereotypów, czy wyniesionych z konkretnego środowiska nawyków i przyzwyczajeń.

Na sztukę Neiro (寧呂) wywarł wpływ wybitny mim i choreograf, Stefan Niedziałkowski. Japoński artysta był studentem i członkiem jego zespołu od 2010 do 2012 roku. Pod koniec tego okresu zaprezentował w Polsce, własną pantomimę – „Cisza kwiatów” („Hana shizuka” / 花静).

Butō odegrało niezwykłą rolę w życiu Mutsumi (睦美). Z baletem zetknęła się bowiem w 3. roku życia i odnosiła sukcesy. Przerwała jednak taneczne i sportowe aktywności po doznanej podczas studiów kontuzji. Jednak 10 lat później, pod wpływem sztuki Yoshito Ôno, przełamała się i powróciła do działalności artystycznej. Poznała wtedy Neiro, i odtąd obydwoje poświęcają się sztuce tańca Butō.

Mutsumi i Neiro prowadzą w Tokio niewielkie studio Butō. Prezentują autorskie spektakle i, na miejscu oraz podczas zagranicznych wyjazdów, organizując warsztaty, prezentują ideę i niuanse spektakularnej sztuki Butō.

Mutsumi i Neiro (睦美・寧呂) w sieci: www.mutsumineiro.com oraz www.facebook.com
O sztuce i sylwetkach japońskich tancerzy (po polsku): www.japonia-online.pl
Sylwetki Kazuo Ôno i jego syna Yoshito (krótie notki, po polsku): www.grotowski-institute.art.pl