Pamukkale to przyrodniczy fenomen ukształtowany na skłonie góry Cökelez (1804 m), należącej do potężnego łańcucha gór Taurus. Śnieżnobiałe, trawertynowe kaskady, którymi spływa ciepła woda o właściwościach leczniczych wpisano w 1988 roku na listę UNESCO.
Pamukkale to po turecku bawełniany zamek. Z tak delikatnym tworem, z uprawianej w okolicach bawełny, kojarzyły się przybyszom śnieżno-białe kaskady tarasowo usytuowanych naturalnych basenów, wypełnionych błękitną wodą termalną.
Zaledwie rok przed wpisem na listę UNESCO władze tureckie otoczyły trawertynowe tarasy Pamukkale ochroną, tworząc park narodowy. W tym samym czasie rozebrano też hotele wyrosłe ponad tarasami i zakazano budowy podobnych obiektów w bezpośrednim sąsiedztwie przyrodniczego fenomenu.
Gdy zachodzą zmiany ciśnienia i temperatury, ze słodkich wód źródlanych wytrąca się węglan wapnia. Jego świeże osady określa się mianem martwicy wapiennej, a z czasem – gdy aragonit przekrystalizuje w kalcyt – trawertynem. Tak dzieje się w pobliżu gorących źródeł. I taka właśnie jest geneza bajecznie efektownych tarasów w Pamukkale, w południowo-zachodniej Turcji.
Jednak zmiany klimatyczne i obecność ludzi nie służą najlepiej przyrodniczemu fenomenowi. Stoki erodują, a w basenach jest coraz mniej wody. Ba, większość terenu można już dziś oglądać jedynie z pomostu jakim poprowadzono ścieżkę dla odwiedzających. Tylko w południowej części, wzdłuż sztucznie utworzonego kanału, którym spływa gorąca woda można brodzić po naturalnych basenach. Na pozostałym terenie tarasy często są suche, a spod kaskad trawertynu wyziera w wielu miejscach trawa. Coraz wyraźniejsze ślady erozji napawają niepokojem.
Pamukkale jest jednak tak widowiskowe, że należy do najchętniej odwiedzanych miejsc w Turcji, zwłaszcza przez gości licznych hoteli jakie wyrosły na Tureckiej Riwierze od Antalyi po Alanyę. Pod koniec sezonu, w listopadzie turystów jest już wprawdzie niewielu, ale w szczycie sezonu, do kanału i kaskadowych basenów trudno się dostać. By brodzić po wodzie, buty trzeba zdjąć. Chodzi zresztą nie tylko o ochronę delikatnej struktury, ale również o bezpieczeństwo – mokre skały są bowiem bardzo śliskie.
Za kąpielisko służy natomiast z powodzeniem, wypełnione gorącą wodą, naturalne zagłębienie w skałach zwane Łaźniami Afrodyty. Oblegane przez przybyszów miejsce, do którego wstęp płatny jest niezależnie od biletu wstępu do tarasów i ruin miasta Hierapolis. Podobnie, osobny bilet trzeba kupić do muzeum, zlokalizowanego w starożytnych rzymskich łaźniach, w którym można obejrzeć najciekawsze artefakty znalezione podczas badań archeologicznych.
Tradycje uzdrowiskowe sięgają w Pamukkale czasów starożytnych. Hierapolis, które powstało w okolicach tutejszych termalnych źródeł, rozwinęło się właśnie dzięki „turystyce uzdrowiskowej”. Z całego bowiem rzymskiego imperium przybywali tu goście, licząc na uzdrowienie i odsunięcie w – oby jak najdalszą – przyszłość, podróży w zaświaty. Tu w Hierapolis widziano wrota do Krainy Cieni i oddawano cześć jej mrocznemu władcy, Plutonowi (Hadesowi) oraz boskiemu lekarzowi, Eskulapowi (Asklepiosowi). Składano przy tym ofiary ze zwierząt… Ale to, podobnie jak dzieje Hierapolis, choć tak mocno związanego z cudami natury Pamukkale, to już zupełnie inna historia, godna opowiedzenia osobno.
Oficjalne strony Pamukkale – miejscowości słynącej z trawertynowych tarasów oraz archeologicznych odkryć w starożytnym mieście Hierapolis: www.pamukkale.gov.tr
Hierapolis-Pamukkale na liście UNESCO: www.whc.unesco.org
Podstawowe wiadomości o trawertynie: www.slownik-geologiczny.wikidot.com
Paweł Wroński 
0 komentarzy dotyczących “Pamukkale rzeźbione z trawertynów”