Obeznani z hagiografią skojarzą bez trudu starożytną Mýrę z postacią św. Mikołaja Biskupa. Za jego życia, w IV wieku, była jedną z kluczowych metropolii śródziemnomorskich. Dziś to miasteczko na zachodnim krańcu, obejmującej Turecką Riwierę, prowincji Antalya. Nosi nazwę Demre, ale dopiero od 2005 roku, kiedy to zastąpiono nią starsze miano – Kale.
Pamiątki antycznego świata i legenda św. Mikołaja budują dzisiejszy wizerunek Demre. Do tego dochodzą uroki krajobrazu – gór opadających wprost do morza, krętej szosy ciągnącej się wzdłuż wybrzeża, którą dociera się tu z Antalyi i zatopionego miasta w rejonie wyspy Kekova. Podziwia się je pływając łodziami o szklanych dnach w jakie zaopatrzyli się już przedsiębiorczy autochtoni.
Antyczna Mýra była ważnym ośrodkiem w Licji, zhellenizowanym państwie, które na kartach historii pojawiło się 1,5 tys. lat przed Chrystusem. Przechodząc różne koleje losu, najazdy, sojusze, wzloty i upadki, Licja trwała aż do czasów Aleksandra Macedońskiego (IV w. p.n.e.), po którego podboju azjatyckie państwo zaczęło się szybko hellenizować. Jednym z osiągnięć tej epoki była pierwsza bodaj w dziejach wspólna organizacja 23 miast, które zawiązały Związek Licyjski i współpracowały na iście demokratycznych zasadach. Mýra należała obok pobliskiego Olympos do grona 6 najznaczniejszych spośród nich (o niebywałej atrakcji z rejonu Olympos, czyli o Ogniach Chimery pisałem już w tym blogu: http://pawelwronski.blog). Pozostałe cztery miasta to: Xanthos, Tlos, Pinara oraz Patara.
Rzecz ciekawa, że kres samodzielności Licji nastąpił dopiero za panowania Klaudiusza w Rzymie – rozsławionego prozą Roberta Gravesa cesarza kuternogi, jąkały, filozofa i reformatora, zgoła nieskorego do podbojów. Powstała wówczas w Azji rzymska prowincja Lycja i Pamfilia (Lycia i Pamphylia), która pozostała przy Bizancjum.
W IV stuleciu, przy wsparciu cesarza Konstantyna chrześcijaństwo stało się religią panującą. I wtedy w Mýrze pojawił się Mikołaj i został biskupem, a po śmierci wyniesiono go na ołtarze. Choć nie ma żadnej wiarygodnej historycznej wzmianki o jego istnieniu, kult św. Mikołaja Biskupa rozpowszechnił się tak dalece, że należy on do grona najpopularniejszych świętych zarówno w kościele wschodnim jak i zachodnim. Co więcej, jego osoba obrosła legendami tak, że stał się patronem przedstawicieli różnorodnych profesji i grup społecznych: bednarzy, cukierników, dzieci, flisaków, jeńców, kupców, marynarzy, młynarzy, notariuszy, panien, piekarzy, pielgrzymów, piwowarów, podróżnych, rybaków, sędziów, studentów, więźniów, żeglarzy. Jego opiece zawierzały swój los również państwa i miasta, choćby: Grecja, Ruś, Antwerpia, Berlin, Mira, Moskwa, Nowogród. W Polsce ponad 300 kościołów nosi jego imię.
Tam, w Mýrze, wizerunki św. Mikołaja w konwencji Coca-Coli są równie mocno wykorzystywane jak i ten z hagiograficznej legendy rozpowszechnionej w chrześcijaństwie Wschodu i Zachodu. Ruiny kościoła o zrębach z IV wieku, które tradycja wiąże z osobą św. Mikołaja w Mirze, oczekują na wpisanie na listę UNESCO (www.whc.unesco.org).
Mýra w encyklopedii Britannica (ang.): www.britannica.com
Mýra i Lycja (ang.): www.lycianturkey.com
Mýra w otwartym portalu poświęconym kulturze tureckiej (ang.): www.turkishculture.org
Hagiograficzna legenda św. Mikołaja (np.): www.sanctus.pl
Paweł Wroński 
0 komentarzy dotyczących “Mýra, antyczna metropolia i św. Mikołaj”