Mustafa Kemal, który przyjął miano Atatürka – Ojca Wszystkich Turków, stoi w dziejach kraju znad Bosforu między sułtanatem, do którego obalenia się walnie przyczynił, a czasami współczesnymi, których symbolem jest obecnie prezydent Recep Tayyip Erdoğan.
Atatürk jest wciąż żywą legendą. Przeniósł stolicę ze Stambułu do Ankary, aby uwolnić świadomość rodaków od skojarzeń z absolutną władzą sułtanów, wprowadził zasady demokracji i zlaicyzował państwo, rozdzielając kwestie muzułmańskiej wiary od funkcjonowania krajowych instytucji. Został pierwszym prezydentem Republiki Tureckiej i wprowadził alfabet łaciński. Powszechnie przyjmuje się, że umożliwił otwarcie Turcji na świat euroamerykański, co zaowocowało później m.in. wejściem Turcji do NATO. Nic więc dziwnego, że – jak Turcja długa i szeroka – wznoszą się wszędzie pomniki Mustafy Kemala, a jego następcy powołują się na idee, które głosił, niezależnie od tego czy je kultywują czy im w praktyce zaprzeczają.
Kemalizm (Atatürkçülük) – ideologia nawiązująca do myśli i działań Atatürka, opierająca się na 6 kluczowych zasadach: republikanizmu (Cumhuriyetçilik), rządów ludu (Halkçılık), sekularyzmie (Laiklik), reformizmie (Devrimcilik), czyli konsekwentnym unowocześnianiu struktur państwa, nacjonalizmie (Ulusçuluk), rozumianym jako spoiwo tożsamości narodowej, opartym na równości obywateli bez względu na wyznawaną religię czy pochodzenie etniczne oraz etatyzmie (Devletçilik), sprowadzającym się tak na prawdę do państwowego interwencjonizmu w gospodarce.
Kemal Atatürk i kemalizm – czyli turecka droga do demokracji (artykuł z 2013 roku): www.bliskiwschod.pl
Biografia pierwszego prezydenta Republiki Tureckiej: www.encyklopedia.pwn.pl
Niekwestionowaną zasługą Mustafy Kemala Atatürka (1881-1938) była modernizacja Turcji, choć dokonana w sposób autorytarny oraz przybliżenie rodzinnego kraju do Europy.
Paweł Wroński 
0 komentarzy dotyczących “Między sułtanatem, a turecką współczesnością”