Ilekroć odwiedzałem Český Krumlov (Czeski Krumlow), nie mogłem się oprzeć wrażeniu, że anturaż miasteczka nad Wełtawą jest wręcz nierzeczywisty, teatralny. A jednak Krumlov jest najprawdziwszy, autentyczny, pieczołowicie odrestaurowany.
W efekcie, miasteczko stanowi architektoniczne cacko, którego dominantą jest potężny zamek wzniesiony na urwistym, skalistym brzegu rzeki. Obrazu dopełniają rynki oraz ciasne uliczki wyznaczone rzędami pysznych kamienic, ozdobionych zabytkowymi detalami, takimi jak ten wspaniały kartusz (na zdjęciu otwierającym), ze ściany działającej w miasteczku od XVII wieku apteki. Wrażenia… niezapomniane!
Co zaś się tyczy teatralności, to ma ona także realny, a nie tylko emocjonalny wymiar, ponieważ pośród bezcennych zabytków przeszłości jest także teatr, w kompleksie zamkowym – barokowy, jeden z zaledwie kilku na świecie pochodzących z tej barwnej epoki, ale – uwaga – najlepiej zachowany i do tego najstarszy! Nic więc dziwnego, że Český Krumlov się nim szczyci.
Teatr powstał w roku 1680 z rozkazu właściciela posiadłości, księcia z Eggenberku, ponieważ sale zamku nie były jego zdaniem wystarczająco duże na potrzeby prawdziwej sceny. Obecny, barokowy wygląd, teatr otrzymał w roku 1762. Podziw budzi bogaty repertuar tej dworskiej sceny – w XVII i XVIII wieku w bibliotece zamkowej zgromadzono scenopisy ponad 2.400 dramatów, komedii, oper i baletów oraz kilkaset tomów partytur. Zachowało się także pierwotne zaplecze techniczne, efektowne stroje, dekoracje, kostiumy i rekwizyty sceniczne. Do ciekawych elementów wyposażenia należy latający wóz, wodotrysk czy zabytkowe urządzenie do produkcji fal, grzmotów i błyskawic. Obecnie teatr jest niepowtarzalnym muzeum, jednak odbywają się tu także przedstawienia, w zasadzie jedynie podczas festiwali oraz ważnych uroczystości.
W Czechach jest jeszcze kilka innych dobrze zachowanych barokowych teatrów, zainstalowanych niegdyś w siedzibach władających ziemią możnych rodów. Oprócz Krumlova, obiekty takie znajdziemy w pałacu w Valticach, w Litomyšli, w mieście Mnichovo Hradiště. Zobaczymy tam zabytkowe kulisy, dekoracje oraz kostiumy, służące wyrafinowanej rozrywce arystokracji. Teatr zamkowy stanowi też ważny, blisko 100-letni rozdział w dziejach zamku w Mikulovie.
Teatr pałacowy w Valticach pochodzi z roku 1790. Powstał podczas przebudowy pałacu na reprezentacyjną siedzibę rodu Liechtensteinów. Po niedawnym remoncie, zwiedzając kompleks pałacowy Lednice-Valtice, można zajrzeć do wszystkich zakątków teatru, między innymi na scenę i do niezwykłej maszynerii, przy której użyciu własnoręcznie zmienia się kulisy, albo tworzy efekty wiatru, grzmotów czy deszczu.
Teatr pałacowy w mieście Litomyšl założono w roku 1797. Był wykorzystywany do połowy XIX wieku; odbywały się tu przedstawienia i koncerty. Na scenie często występowała rodzina hrabiowska, a na widowni zasiadała sproszona z okolicy szlachta i mieszczanie. Teatr zachował się niemal w pierwotnym stanie, włącznie z kulisami, dekoracjami i oświetleniem.
Dawna sala taneczna w południowym skrzydle pałacu w mieście Mnichovo Hradiště została przebudowana na teatr w drugiej połowie XVIII wieku. W roku 1833 teatr przeszedł kosztowną przebudowę w stylu klasycystycznym, z okazji spotkania państw Świętego Przymierza. Do miasta przybyli wówczas między innymi cesarz Franciszek Józef I i car rosyjski Mikołaj I z rodzinami. Widownia została wówczas odnowiona, a scena znacznie powiększona i wyposażona w nowe dekoracje. W tej formie teatr pałacowy zachował się do dziś. Odnowiony teatr z częściowo zrekonstruowaną maszynerią i jednym zestawem dekoracji został ponownie otwarty dla zwiedzających w roku 2000.
Najstarszym w Czechach teatrem pałacowym szczyci się jednak Mikulov. Teatr założył tam już w połowie XVII wieku kardynał František Dietrichstein (scena znajdowała się w pomieszczeniu obecnej biblioteki). Purpurat był bowiem wielkim miłośnikiem i mecenasem teatru. Jego scena działała wprawdzie niespełna 100 lat, ale zapisała ważny rozdział w historii miasteczka znanego dziś przede wszystkim z produkcji wina.
Opisy obiektów zabytkowych i atrakcji turystycznych poszczególnych regionów Czeskiej Republiki: www.visitczechrepublic.com
Paweł Wroński 
0 komentarzy dotyczących “Český Krumlov i barokowy teatr zamkowy”