Od tribidragu do primitivo i zinfandela

Jest to krótka historia o tym jak czerwony szczep tribidrag, znany też jako crljenak kaštelanski, a uprawiany od wieków na terenie dzisiejszej Chorwacji podbił świat.

Ostatnio jest bardzo popularny na półkach Biedronki, skąd trafił na polskie stoły, podbijając klientelę zarówno smakiem i aromatem, jak przystępną ceną. Tyle, że znamy go tutaj jako trunek ze słonecznej Italii – Primitivo. Miłośnicy Nowego Świata także się z nim zetknęli, bo na terenie USA, w słonecznej Kalifornii, uprawia się odmianę czerwonej winorośli zwaną zinfandel. Genetyczną zbieżność tych szczepów potwierdziły badania prowadzone dopiero od II połowy XX stulecia.

Światowa kariera chorwackiej winorośli, znanej w Dalmacji przynajmniej od XV wieku, rozpoczęła się w XVIII stuleciu, gdy ksiądz Don Francesco Filippo Indellicati sprowadził zza Adriatyku winorośl, nazywaną początkowo przez Włochów zagarese i posadził ją w swojej winnicy. A, że pyszniła się rubinową barwą na krzewach jako jedna z pierwszych, przemianował ją na primitivo – od łacińskiego zwrotu primativus, co znaczy ‚wcześnie dojrzewająca’. I ta nazwa przyjęła się już na stałe.

W XIX wieku tribidrag trafił na kontynent amerykański. Do Bostonu sprowadził tę winorośl George Gibbs. Początkowo nazywano ją zenfandel, starając się wymówić węgierskie określenie tzinifándli. Z czasem przyjęła się współczesna wersja nazwy – zinfandel, a szczep rozpowszechnił się w winiarskim zagłębiu Napa Valley.

Primitivo, zinfandel i ich protoplasta – tribidrag, zdążyły już nabrać nieco innych cech (primitivo ma na przykład nieco mniejsze grona niż zifnandel), ale pod względem genetycznym wszystkie trzy odmiany są tożsame, zaś ich chorwackim współczesnym kuzynem jest popularny w Dalmacji plavac mali.

Tribidrag i jego wariacje (jęz. ang.): https://www.vinodiversity.com/tribidrag-wine-variety.html

10 rzeczy o primitivo: https://winicjatywa.pl/10-rzeczy-o-primitivo/#

7 rzeczy o zinfandelu: https://winicjatywa.pl/7-rzeczy-o-zinfandlu-kalifornia-2013/