Cały świat w jednym ogrodzie

Historia Ogrodu Botanicznego UW w Alejach Ujazdowskich w Warszawie liczy już ponad 200 lat.

Wszystko zaczęło się w 1818 roku, kiedy to profesor botaniki Michał Szubert założył dla celów naukowych i wypoczynkowych ogród położony na terenie dawnych Ogrodów Królewskich, w północnej części Łazienek. Jego założenie liczyło 22,5 ha i było podzielone na 3 części: naukową – poświęconą systematyce roślin, pomologiczną – gdzie utworzono kolekcję drzew owocowych, służącą edukacji przyszłych ogrodników, i spacerową – dla szerokiej publiczności. Niestety, po upadku powstania listopadowego, w 1834 roku zamknięto Uniwersytet Warszawski i zmniejszono powierzchnię ogrodu o niemal ¾. Okrojona wówczas do obszaru 5,16 ha, taką pozostała do dziś. Ponadto ogród podupadł bo kierowali nim głownie carscy urzędnicy, z reguły niezainteresowani rozwojem placówki.

Odrodzenie nastąpiło dopiero w 1916 roku, kiedy to Ogród Botaniczny przeszedł pod zarząd reaktywowanego Uniwersytetu Warszawskiego. Dyrektorem został prof. Zygmunt Wóycicki, któremu placówka zawdzięcza odbudowę i założenie nowych działów: biologii roślin, ozdobnego oraz różanki. W 1919 roku kierownictwo Ogrodu powierzono prof. Bolesławowi Hryniewieckiemu, wybitnemu systematykowi i geografowi roślin, pod którego egidą wzbogacono kolekcje drzew i krzewów, a ogród odzyskał dawną rangę naukową i dydaktyczną.

W 1965 roku Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego wpisano do rejestru Zabytków Kultury i Nauki miasta stołecznego Warszawy. Dziś możemy w nim podziwiać roślinność rodzimą i egzotyczną, zarówno pod gołym niebem jak i w szklarniach. Kolekcja liczy ponad 5 tysięcy gatunków oraz odmian drzew, krzewów i roślin zielnych. Praktycznie też nie ma pory roku, w której nic by się tutaj nie działo.

Sąsiedztwo Łazienek Królewskich i wspólna historia znajduje klamrę w dniu 3 maja. Na terenie ogrodu znajduje się bowiem zalążek planowanej przez Ojców Konstytucji 3 maja Świątyni Opatrzności. Miała być votum dziękczynnym, więc król osobiście zakopał kamień węgielny. Ze względów historycznych nigdy tego zamysłu nie zrealizowano. Dopiero w czasach nam współczesnych powstała Świątynia Opatrzności na Nowym Wilanowie – projekt tyleż kosztowny co imponujący. Jej realizacją nawiązano ideologicznie do planów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i jego światłego otoczenia, choć w kontekście realiów naszych czasów, przedsięwzięcie to pozostaje kontrowersyjnym.

Jak co roku, 3 maja 2021 roku, mimo pandemii, społeczność akademicka Uniwersytetu Warszawskiego uczciła w Ogrodzie Botanicznym rocznicę uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji. Tyle, że ze względu na reżim higieniczny obchody przyjęły formę on-line.