Anioły z Powązek – rzeźby z zabytkowej nekropolii

Anioł jest bodaj najczęstszym motywem rzeźb nagrobnych na zabytkowej warszawskiej nekropolii (i zapewne na innych starych cmentarzach też).

Nic dziwnego – zgodnie przecież z doktryną chrześcijańską – każdy człowiek ma jednego Anioła Stróża, który towarzyszy mu od momentu narodzin aż do śmierci. Aniołowie pozostają bezimienni. Tylko kilku Archaniołów jest znanych z imienia, w tym najznamienitsza trójka: Michał, Gabriel i Rafael. Bez względu jednak na zajmowaną pozycję w anielskiej hierarchii wszyscy aniołowie są heroldami Boga, jego sługami, wysłannikami i dlatego zanoszą jego przesłania na Ziemię oraz wypełniają bezbłędnie jego wolę.

W zachodniej ikonografii przyjęło się przedstawiać aniołów jako młodzieńców o subtelnej niemal niewieściej urodzie, oczywiście ze skrzydłami. Archaniołów także z atrybutami, a ich imiona tłumaczone na nasz język oznaczają szczególne sfery działania. I tak – Archanioł Michał jest wojownikiem i Księciem Aniołów, pogromcą smoka, opiekunem Kościoła na ziemi, aniołem walczącym o dusze umierających, patronem wielu państw i instytucji (m.in. policji); jego imię oznacza „Któż jak Bóg„. Gabriel, który zaniósł Marii Dziewicy wieść, ze powije Syna Bożego, zwiastował tez przyjście na świat Jana Chrzciciela; jest uważany za Anioła Stróża Świętej Rodziny, a jego imię znaczy „Mąż silny Bogiem„. Rafael jest patronem chorych i podróżnych, a jego imię znaczy „Bóg uleczył„.

O aniołach Biblia wspomina 222 razy, poświęcali im wiele uwagi Ojcowie Kościoła ze św. Augustynem na czele, który tłumaczył że anioł: „Przez to, czym jest, jest duchem, a przez to, co wypełnia, jest aniołem„. Św. Tomasz z Akwinu kilka stuleci później zyskał nawet miano Anielskiego Doktora, gdyż wnikliwie studiował naturę i świat aniołów. Pseudo-Dionizy Areopagita – autor pierwszego dzieła poświęconego aniołom, studiując Pismo Święte podzielił istoty niebieskie (społeczność anielską) na dziewięć chórów, zgodnie z zadaniami przeznaczonymi im przez Boga (hierarchia anielska). Najwyższe chóry: Serafini, Cherubini i Trony podkreślały majestat Boga, chóry pośrednie: Panowania, Moce i Władze odpowiadały za przekazywanie łask Bożych ludziom oraz modlitw i błagań Kościoła, Bogu. Najniższe chóry: Zwierzchności, Archaniołowie, Aniołowie były bezpośrednio zaangażowane w opiekę nad materialnym kosmosem. Strzegły zresztą nie tylko ludzi, ale także wiatrów, Słońca, Ziemi itp., aby żadna część materialnego wszechświata nie była wyłączona spod boskiego panowania.