Sulejówek – ku czci Marszałka Piłsudskiego

Piaseczno postawiło na sztukę, wypełniając przestrzeń publiczną replikami rzeźb Józefa Wilkonia, Milanówek słynie z krówek, do Łomianek walą tłumy na koncerty w „Jazz Cafe”, Jabłonna oferuje pole golfowe, a Konstancin prócz malowniczego krajobrazu w dolinie meandrującej Jeziorki – tężnię solankową i liczne urządzenia uzdrowiskowe. Sulejówek natomiast – konsekwentnie – stawia na legendę II Rzeczypospolitej i postać Marszałka Józefa Piłsudskiego (1867-1935).

Po trzech latach budowy, z okazji 100. rocznicy Cudu nad Wisłą, czyli przełomowego momentu wojny polsko-bolszewickiej, jaki miał miejsce w pobliskim Ossowie, w Sulejówku otworzyło swe podwoje Muzeum Józefa Piłsudskiego. Placówka zajmowała willę „Milusin”, w której mieszkał Marszałek z rodziną już od wielu lat. Teraz jednak posiada nową imponującą i fascynującą rozmachem oraz architekturą siedzibę, wzniesioną kosztem 250 mln. zł., otoczoną parkiem i zabytkowymi budynkami, z willą „Milusin” włącznie. Cały kompleks zostanie otwarty dla szerokiej publiczności 11 listopada b.r. jednak przez jubileuszowy weekend 15-16 sierpnia 2020 roku, szczęśliwcy w liczbie 2 tys. mogli wejść do środka z bezpłatnym biletem pozyskanym przez Internet. Nie zadbaliśmy o to z Edytą, ale i tak postanowiliśmy w ten szczególny weekend odwiedzić Sulejówek. Zwiedziliśmy więc miasteczko, poczytaliśmy tablice na Szlaku Historycznym Miasta, spałaszowaliśmy bardzo smaczne pierogi w Domu Restauracyjnym „U Dziadka”, w którego wnętrzach wyeksponowane są rekwizyty związane z postacią Marszałka, a na zakończenie wycieczki pobyczyliśmy się na hamaku w niedawno zaaranżowanym również ze sporym rozmachem Parku „Glinianki”. Ze szczerego serca polecamy Sulejówek jako cel weekendowej wycieczki. Sami tu jeszcze zajrzymy, by zwiedzić Muzeum, a póki co zadowolimy się jego wirtualnym poznaniem. Na youtube’owskim kanale Muzeum są bowiem dostępne filmy: z 14 sierpnia 2020 z uroczystości oficjalnego otwarcia nowej siedziby oraz wirtualny spacer po ogrodzie dworku „Milusin” (360°).

Dzieje Sulejówka sięgają XV wieku. Jednak przez stulecia wieś zwana Sulewo była zamieszkana przez garstkę chłopów i niczym nie wyróżniała się spośród podobnych wsi wschodniego Mazowsza. Przełom nastąpił dopiero w 1866 roku, gdy do Sulejówka zawitała kolej. Niedługo potem w okolicę zawitała carska artyleria, zaś tereny między Okuniewem, Wesołą i Ossowem zamieniono w poligon.

Budowa stacji kolejowej w Sulejówku. Poprowadzenie linii kolejowej przez wieś w 1866 roku – w epoce XIX-wiecznego boomu przemysłowego, zdecydowanie przyspieszyło rozwój miejscowości (fot. archiwalne z portalu www.blogosulejowku.blogspot.com)

Dla współczesnego wizerunku Sulejówka największe znaczenie miał początek lat 20. XX wieku. W 1920 roku w dworku „Siedziba” osiedlili się Jędrzej i Zofia Moraczewscy. W 1921 roku drewnianą willę „Otradno” kupiła Aleksandra Piłsudska. Kilka lat później, według projektu architekta prof. Kazimierza Skórewicza, Komitet Żołnierski wybudował dla marszałka Józefa Piłsudskiego willę „Milusin”. Z inicjatywy Ignacego i Heleny Paderewskich wzniesiono budynek fundacji „Helin” przeznaczony dla samotnych kobiet z inteligencji. Mieszkańcami Sulejówka byli również Maciej Rataj i Stanisław Grabski.

Marszałek Józef Piłsudski w asyście wojska pod willą „Milusin” w Sulejówku, w której zamieszkał wraz z rodziną w 1923 roku (fot. archiwalne z portalu www.niezalezna.pl)

Na początku lat 80. reaktywowano założone w latach 30. Towarzystwo Przyjaciół Sulejówka. Między ulicami Piłsudskiego, Dworcową, Krasickiego i Harcerską utworzono w 1987 roku strefę historyczną. Wille „Milusin”, „Otradno”, „Bzów” a także dworek „Siedzibę” wpisano do rejestru zabytków. Rok później dla uczczenia 70. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, odsłonięto pomnik-kopiec „Twórców II Rzeczpospolitej” oraz zawieszono tablice pamiątkowe na willi „Milusin” i dworku „Siedziba”. W 1962 roku Sulejówek otrzymał prawa miejskie, a w 2000 przyjęto nowe symbole miejskie – flagę, godło, herb, sztandar, pieczęć i hejnał.

Pierwszy przystanek Szlaku Historycznego Miasta Sulejówka – Enklawa Historyczna Miasta, której wydzielenie w 1988 roku upamiętniło 70. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości; szlak prowadzi do 33 różnorodnych przystanków zaopatrzonych w tablice informacyjne (www.blogosulejowku.blogspot.com), fot. Paweł Wroński

Nowe aranżacje przestrzeni publicznych w Sulejówku – vide Park „Glinianki” oraz otwarcie nowoczesnej siedziby Muzeum Józefa Piłsudskiego, to ostatni kamień milowy w rozwoju tej historycznej miejscowości podwarszawskiej. Wspomnienia z naszej jubileuszowej peregrynacji znajdują się w poniższej galerii.