Kategoria: Polska

Kórnicki zamek i ogrody są tak urządzone by sprawiać wrażenie, że właściciele jeszcze przed chwilą tu bawili i wkrótce powrócą do przerwanych zajęć. Sala muzealna na piętrze, a także biblioteka i pokoje gościnne używane są współcześnie jako pracownie naukowe.

Zamkowy kostium pochodzi z wieku XIX, bowiem tutejszy późnośredniowieczny zamek rycerski Górków dwukrotnie poddano przebudowie. W XVII wieku przekształciła go w barokową rezydencję Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka. Mody się zmieniają, więc dwa stulecia później, na zlecenie hrabiego Tytusa Działyńskiego, kolejnych wielkich zmian dokonał wzięty wówczas berliński architekt Karol Fryderyk Schinkel. Według jego projektu powstała neogotycka rezydencja, nawiązująca krenelażem i basztami oraz orientalnymi akcentami do wojennej profesji członków rodu oraz do tak chętnie w tamtych czasach przywoływanej ‘mocarstwowej’ przeszłości Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Mimo hołdowania romantycznym trendom, Tytus Działyński był w duchu pozytywistą. Sam posiadł gruntowne wykształcenie techniczne, więc wiele uwagi poświęcał rozwojowi polskiego przemysłu i rzemiosła, upatrując w gospodarce klucza do podtrzymania wśród rodaków polskości. Szkolił własnym sumptem rzemieślników, urządzał wystawy polskich wyrobów oraz pokazy ogrodnicze. Był jednym z założycieli i prezesem Towarzystwa Przemysłowego, a do kórnickiego parku sprowadzał i aklimatyzował różne, nierzadko egzotyczne gatunki drzew oraz krzewów, pragnąc by w przyszłości służyły słuchaczom uczelni rolniczej jaką pragnął założyć. Nie udało mu się wprawdzie tej idei urzeczywistnić, ale jego dzieło stało się zaczątkiem utworzonej w 1933 roku placówki naukowej, przekształconej później w Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku.

Arboretum w Kórniku szczyci się teraz najstarszą i jedną z najbogatszych w kraju kolekcją roślin drzewiastych, liczącą około 3000 okazów. Początkami sięga roku 1826. Hrabia Tytus Działyński rozpoczął wówczas przebudowę ogrodu otaczającego zamek. Jego pracę kontynuował syn, Jan oraz ostatni właściciel majątku, Władysław Zamoyski. Tak powstał rozległy ogród krajobrazowy, w typie parku angielskiego (o swobodnym, naturalnym układzie drzew, krzewów i roślin kwiatowych). Działyński zapoczątkował tworzenie kolekcji różnych gatunków oraz odmian drzew i krzewów. Ostatni z właścicieli Kórnika, hrabia Władysław Zamoyski ofiarował majątek z zamkiem i ogrodami narodowi polskiemu, tworząc w 1925 roku Fundację Zakłady Kórnickie (restytuowaną w roku 2001; www.fzk.pl).

Kórnik w romantycznym kostiumie, fot. Paweł Wroński

Rośliny kwiatowe – barwna ozdoba kórnickiego Arboretum, fot. Paweł Wroński

Rośliny kwiatowe – barwna ozdoba kórnickiego Arboretum, fot. Paweł Wroński

Rośliny kwiatowe – barwna ozdoba kórnickiego Arboretum, fot. Paweł Wroński

Jedno z najciekawszych egzotycznych drzew w kórnickim parku – cypriśnik blotny (Taxodium distichum), sprowadzony z Ameryki Południowej, fot. Paweł Wroński

Staw w kórnickich ogrodach, fot. Paweł Wroński

Rosła lipa z kórnickiego Arboretum, fot. Paweł Wroński

Tchnąca gotyckimi i mauretańskimi inspiracjami ogrodowa fasada kórnickiego zamku, fot. Paweł Wroński

Zabudowania folwarczne w Kórniku, fot. Paweł Wroński

Zamek w Kórniku wznosi się na wysepce, fot. Paweł Wroński

Każda pora roku w kórnickich ogrodach wiąże się z odmiennymi wrażeniami. Co można zobaczyć w Arboretum sygnalizuje poświęcona mu strona kórnickiego portalu (www.kornik.travel), z której pochodzi poniższy opis.

Wiosna
Barwne widowisko rozpoczyna się w marcu kwitnieniem łanów śnieżyc, później niebieskich cebulic oraz zawilców. Już w połowie kwietnia zaczynają kwitnąć magnolie, krzewy i drzewa o wyjątkowo dużych kwiatach. W tym okresie również wiele innych roślin pochodzących z różnych zakątków globu rozpoczyna kwitnienie, wiosną można więc podziwiać kwitnące derenie, wiśnie, jabłonie ozdobne, ośnieże, obiele, dawidie, kielichowce, fotergille i wiele innych.

W połowie maja rozpoczyna się kwitnienie lilaków. To czas kiedy można zwiedzać na ogół niedostępną tzw. „Nową” część Arboretum, bo właśnie tam znajdziemy najwięcej kwitnących krzewów – jest to jedna z największych kolekcji lilaków w Polsce. Lilaki, potocznie nazywane bzami, zna prawie każdy, jednak kolekcja licząca ponad 170 odmian zachwyca nawet stałych bywalców zarówno widokiem, jak i zapachem.

Kolejna odsłona maja to kwitnące różaneczniki i azalie, których uprawa nastręcza wielu problemów, stąd widok ponad czterdziestoletnich krzewów w naszym arboretum przyciąga wielu zwiedzających. W weekendy drugiej połowy maja można podziwiać te piękne krzewy zarówno w części przyzamkowej, jak i na terenie „Nowego” Arboretum.

Lato
Arboretum jest spokojne, pełne nastrojowych zakątków w cieniu wspaniałych, starych drzew. Kwitną jaśminowce, lipy i hortensje, których kolekcja jest w ostatnich latach poszerzana. Latem można dostrzec różnorodność zgromadzonych w kolekcji roślin, porównać ich liście, pokrój czy zawiązujące się już owoce. To również czas letnich koncertów Festiwalu Muzyka z Kórnika.

Jesień
Rozpoczyna się barwny spektakl przebarwiania. W zależności od przebiegu pogody od pierwszej dekady października możemy podziwiać cudowne jesienne barwy liści drzew gatunków pochodzących z całego świata zgromadzonych w jednym obiekcie. To również czas obradzania, na każdym kroku możemy spotkać najróżniejsze owoce, nasiona, szyszki.

Zima
Magiczna i cicha, a naszą uwagę zwracają wówczas gatunki zimozielone. Można wtedy przyjrzeć się bliżej jodłom, sosnom, świerkom, cisom i jałowcom, zobaczyć kwitnące oczary, których kwiaty okryte śniegiem stanowią iście czarowny widok.

Przez tereny arboretum prowadzą 2 ścieżki edukacyjne: „Drzewa Świata” i „Cisowe komnaty”.

Zamek w Kórniku, Arboretum i inne elementy zabytkowego kompleksu opisuje portal: www.kornik.travel
Historię zamku i jego wlaścicieli prezentuje portal: www.zamkipolskie.com
Zasoby Biblioteki PAN w Kórniku: www.bkpan.poznan.pl