Tryzub – godło Ukrainy

Nie wiadomo skąd się wziął ten znak, a jego historia liczy już przynajmniej 1000 lat. Jedno jest pewne – budowane w czasach PRL skojarzenie tryzuba z negatywnym wielce obrazem Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), ulegnie w Polsce przewartościowaniu.

W znaku Tryzuba dopatrywano się różnych znaczeń. Według jednej z teorii to inicjały księcia Włodzimiera Wielkiego i Olgi. Za jego panowania, w 988 roku Ruś przyjęła chrzest w obrządku wschodnim – bizantyńskim, a on sam poślubił Annę, siostrę cesarza Bazylego II, oddaliwszy uprzednio pogańskie małżonki i nader liczne konkubiny (wieść niesie, że miał ich 800).

„Ochrzcił się zaś [Włodzimierz] w cerkwi Świętego Bazylego, a znajduje się cerkiew ta w Korsuniu w środku grodu, gdzie targi odbywają Korsunianie”

Korsuń to słowiańska nazwa bizantyńskiego Chersonezu na Krymie.

Wątpliwość budzi głównie fakt, że już przodkowie księcia z dynastii Rurykowiczów posługiwali się tym znakiem jako godłem. A ponadto imię Olga przypisane przez historiografów małżonce księcia było tak naprawdę imieniem jego babki.

Notabene Olga (babka Włodzimierza) też przyjęła chrześcijaństwo – ochrzciła się w Konstantynopolu w 955 lub 957 roku. I nie była to pierwsza próba wprowadzenia nowej wiary na Rusi Kijowskiej. Bodaj pierwszy raz miało to miejsce w 866 roku, gdy ochrzcił się książę Askold. Nad jego grobem wzniesiono w Kijowie cerkiew św. Mykoły, co miało świadczyć o tym, że ów władca był chrześcijaninem.

Inna teoria głosi, że wikingowie zwani na Rusi Waregami, którym przypisuje się stworzenie Rusi Kijowskiej jako samodzielnego księstwa, przywieźli ten symbol ze sobą. Co ciekawsze był on nawet efektem ewolucji bo początkowo były jedynie dwa zęby przez co tamten archaiczny znak określano mianem dwuzubca. Nawiązując do tamtych czasów dopatrywano się w Tryzubie symbolu pikującego sokoła – ptaka używanego na ówczesnych dworach do polowań, albo kotwicy, odwołując się do tradycji żeglarskich Wikingów.

Za dynastii Rurykowiczów tryzub doczekał się ponad 200 wersji

Po pierwszej wojnie światowej próbowano stworzyć nowy wizerunek starego godła i w 1918 roku Ukraińska Republika Ludowa przyjęła złoty Tryzub (ukr. Тризуб) na niebieskiej tarczy jako swój herb. URL podobnie jak ZURL (Zachodnioukraińska Republika Ludowa) były epizodycznymi faktami politycznymi i po ich upadku tereny Ukrainy znalazły się w granicach Polski, Czechosłowacji i Rumunii. Równolegle ZSRR utworzyło kadłubkową republikę ze stolicą w Charkowie, nazywając ją Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką. Oczywiście nie było mowy o tym by Tryzub mógł się stać godłem owej republiki. Nic dziwnego, że UPA nasiliła swoją działalność i skierowała zbrojne ramię przeciwko II Rzeczypospolitej, postrzegają Polskę jako głównego wroga swej niezależności.

Po II wojnie światowej, a więc w czasach radzieckich Tryzub stał się symbolem walki z komunizmem, a oficjalne władze go z zaciekłością zwalczały. Dopiero po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1990 roku, wolna Ukraina przyjęła Tryzub jako swój herb. Nie bez dyskusji, bo Ukraińcy utożsamiają się też z tradycją Siczy Zaporoskiej (kozaczyzny w wiekach XVI-XVIII), której symbolem i godłem był strzelec z muszkietem.

Kolejny przełom przyniosła inwazja rosyjska. Teraz Ukraińcy skonsolidowani wokół Tryzuba walczą o wolność i niezależność z rosyjskim najeźdźcą.

Ciekawie o Tryzubie i jego dziejach w blogu: https://ukrainamarcina.pl/tryzub/

O chrzcie Rusi Kijowskiej: https://adonai.pl/historia/?id=263