Płock pełnił niegdyś na Mazowszu rolę metropolitalną. Tu rezydowali mazowieccy Piastowie, związani przysięgą lenną z Koroną. Dziś miasto tętni życiem korzystając przede wszystkim z atrakcyjnego położenia oraz najbogatszego w Polsce zbioru secesyjnych dzieł sztuki. Współcześnie jest także sceną festiwalu muzyki elektronicznej Audioriver, którego 15. odsłona odbędzie się w lipcu 2022.
Idąc do muzeum od Starego Rynku ulicą Grodzką, co chwila ulegaliśmy pokusie, bo ciągną się wzdłuż niej liczne lokale gastronomiczne – restauracje, kawiarnie, mini browary… Wreszcie daliśmy się skusić i zasiedliśmy w Café Sempre, gdzie zjedliśmy naprawdę smaczne naleśniki.
Potem nadszedł czas… secesji 🙂 W kamienicy przy Tumskiej 8, przy reprezentacyjnym deptaku Płocka, wystawa „Secesja” prezentuje aranżację wnętrz średnio zamożnego domu mieszczańskiego z przełomu XIX i XX wieku, wprowadzając w klimat epoki oraz podkreślając dekoracyjność i internacjonalizm tego stylu podziwianego po dziś dzień w zdobnictwie. Ekspozycja zajmuje 4 kondygnacje Kamienicy Secesyjnej.
Uzupełnieniem tej ekspozycji była wystawa czasowa „Art déco”, prezentowana przy ul. Kolegialnej 6, w odrestaurowanej zabytkowej kamienicy o imponującej przestrzeni wystawienniczej 2520 m2.
Wróćmy jednak na Tumską 8. Eksponatami są tam meble ustawione zgodnie z panującymi w epoce zasadami i rzemiosło artystyczne: szkło, metal, ceramika. Nastroju pomieszczeniom nadają tkaniny: zasłony, lambrekiny, kotary, portery, wykonane zazwyczaj z ciężkich, mięsistych materiałów. Wiele przedmiotów pochodzi z Francji, Niemiec, Austrii, Czech, Belgii i Rosji. We wnętrzach można oglądać projekty wybitnych artystów, m.in. van de Veldego, Gallégo, Hoffmana, Laszczki oraz wyroby słynnych królewskich manufaktur z Berlina, Miśni, Kopenhagi oraz wyroby takich firm, jak czeska Amphora, niemieckie Rosenthal, WMF, J.P. Kayser Sohn, Villeroy & Boch, austriacka Bracia Thonet. Spośród polskich zobaczyć można rzemiosło fabryki Frageta, Plewkiewicza, Norblina. Dodatkowo wystawiono dzieła malarskie polskich artystów, takich jak: Malczewski, Wyspiański, Mehoffer, Chełmoński. Weiss i inni.
Na każdym z dwóch pięter zaprezentowano komplet pokoi tworzących w założeniu jedno mieszkanie. Na pierwszym oglądamy jadalnię, salon, gabinet, bibliotekę i sypialnię. Na drugim – pokój stołowy, salon, buduar, pokój dziecięcy i kolejną sypialnię.
Trzecie piętro secesyjnej kamienicy to m.in. sale poświęcone szkłu i ceramice. Prezentują różnorodność form i technik stosowanych przez projektantów i wytwórnie. Eksponaty pochodzą z firm czeskich, niemieckich, austriackich. Ważną częścią kolekcji są iryzujące szkła austro-węgierskie oraz szkła Lallique’a i Tiffany’ego. Sala ceramiki prezentuje wyroby firm europejskich, takich jak Rosenthal, KMP w Berlinie, Amphora, KMP w Kopenhadze oraz polskich (fabryka w Dębnikach, fabryka w Pacykowie), projekty Laszczki i Szczepkowskiego.
Na trzecim piętrze znalazła miejsce Galeria Malarstwa i Rzeźby Młodej Polski. Wybór obrazów stanowi reprezentatywny zbiór dla epoki, podziwiać więc można prace tak wybitnych artystów, jak: Malczewski, Podkowiński, Mehoffer, Karpiński, Weiss, Czajkowski. Na szczególną uwagę zasługuje „Autoportret” Jacka Malczewskiego i szkic Władysława Podkowińskiego do słynnego „Szału uniesień”. Wśród rzeźb znajduje się projekt pomnika Fryderyka Chopina Szymanowskiego, ponadto prace Laszczki, Kuny, Ostrowskiego.
Czwarte piętro to królestwo metalu, medalierstwa i biżuterii. Większość wyrobów metalowych to obiekty srebrne i platerowane, a wśród nich zbiór prac polskich firm: Frageta, Plewkiewicza, spółki Norblin, Braci Buch i Wernera. Spoza kraju najwięcej rzemiosła pochodzi z Niemiec, zwłaszcza ze słynnej manufaktury WMF. Ciekawe są formy przedmiotów wykonanych ze stopów cyny (J.P. Kayser Shon i wazony projektu francuskiego rzeźbiarza Moreau). Sztuka małego reliefu stała się przedmiotem fascynacji wybitnych rzeźbiarzy, w pierwszej kolejności francuskich. Obejrzeć więc można prace najwybitniejszych medalierów francuskich, polskich, wiedeńskich, ale też wyroby niemieckie, szwajcarskie, włoskie, a nawet argentyńskie.
Secesja miała również odzwierciedlenie w wyrafinowanych formach biżuteryjnych, do których używano kamieni szlachetnych: diamentów, szafirów, rubinów, chryzolitów, opali, pereł. Zgromadzono wyroby firm rosyjskich, francuskich, szwajcarskich, polskich i austro-węgierskich.
Art déco to styl królujący w designie i zdobnictwie drugiej połowy lat 20. oraz w latach 30. XX wieku. Dlatego też na parterze kamienicy wita zwiedzających oryginalne auto z epoki – umieszczony na okrągłej platformie – Jowett z 1926 roku.
Mieści się tam także mini kino Odeon, gdzie można obejrzeć fragmenty polskich filmów z okresu międzywojennego. W zaaranżowanych tam wnętrzach kamienic – polskiej, niemieckiej i francuskiej – prezentowane są meble, szkło, ceramika, tkaniny, lampy, malarstwo i rzeźba, w domu mody kolekcja strojów, w sklepie jubilerskim – biżuteria, m.in. puderniczka Tiffany’ego i kolczyki w etui Cartiera, a w gabinecie prezesa banku kolekcja papierów wartościowych i numizmatów.
Ekspozycję pierwszego piętra otwiera aranżacja mieszkania polskiej inteligencji lat 30. XX wieku – salon z gabinetem, jadalnia, kuchnia i sypialnia. W gablotach wiszą kilimy zaprojektowane przez czołowych artystów polskiego międzywojnia.
Pierwsze piętro to także galeria designu, w której podziwiać można bogatą kolekcję szkła cenionych polskich hut: Niemen, Zawiercie, Hortensja, Krosno, oraz zagranicznych wytwórni: Lalique’a, Bacarrat, Braci Daum.
Zbiory metalu reprezentują wyroby firm warszawskich (m.in. projekty Julii Keilowej), europejskich czy amerykańskich. Ceramikę – wyroby z Ćmielowa, Pacykowa, wytwórni śląskich, oraz porcelana zagraniczna.
W części poświęconej malarstwu prezentowane są portrety autorstwa awangardowych polskich artystów: Zbigniewa Pronaszki, Stanisława Witkacego i Leona Chwistka, także akt kobiecy belgijskiego malarza Leona de Smeta, portret damy z pieskiem Jana Rudnickiego. Perłą kolekcji jest „Martwa natura” z antyczną rzeźbą Tamary Łempickiej – ikony minionych lat 20. i 30. XX w., której malarstwo jest kwintesencją stylu art déco.
Nawiązaniem do sukcesu polskich artystów na Wystawie Światowej w Paryżu w 1925 r. jest Sala Tożsamości, wydzielona przestrzeń z polskimi dziełami z nurtu narodowego inspirowanego folklorem i ludowością, a także z tymi zdradzającymi wpływy kubizmu i funkcjonalizmu.
Uzupełnieniem wystawy są ekrany z informacjami o sztuce międzywojnia, ścianka do selfie w stylu art déco i lustro, w którym można „przymierzać” stroje z epoki. Eksperyment ten okazał się zresztą dość zabawny, bo gdy się przeglądaliśmy w nim w kilka osób, tylko ja byłem przebierany 🙂
Audioriver 2022, festiwal muzyki elektronicznej w Płocku: https://www.audioriver.pl/ XV. edycja odbędzie się dniach 29-31 lipca 2022 roku.
Muzeum Mazowieckie w Płocku: https://muzeumplock.eu/
Wystawa poświęcona sztuce secesyjnej została zaaranżowana na 4 kondygnacjach kamienicy z epoki, mieszczącej się przy ul. Tumskiej 8 – reprezentacyjnym deptaku nadwiślańskiego miasta: https://muzeumplock.eu/wystawa-stala/secesja/
Art déco w Muzeum Mazowieckim w Płocku wystawiono w kamienicy przy ul. Kolegialnej 6: https://muzeumplock.eu/oddzialy/art-deco/
Paweł Wroński 
0 komentarzy dotyczących “Imponująca kolekcja secesji i Art déco w Płocku”