Najstarsze apteki Europy

Korzenie współczesnej farmacji tworzą doświadczenia starożytnych Egipcjan, Greków, dorobek Arabów, flirtująca z magią średniowieczna alchemia i mozolna praca mnichów. Zwiedzając apteki o wielowiekowej tradycji, odbywamy podróż w czasie. Przeszłość daje o sobie znać zapachem ziół, maści i balsamów, jakim przesiąknięte są apteczne półki oraz używane niegdyś przyrządy.

Florencja
Apteka Officina Profumo di Farmaceutica Santa Maria Novella założona została przez dominikanów w roku 1221 i jest uważana za jedną z najstarszych aptek na świecie. Początkowo mnisi produkowali z uprawianych ziół leki, maści, balsamy do przyklasztornego szpitalika. W 1612 r. oficjalnie została otwarta apteka, a sto lat później ziołowe produkty mnichów stały się znane na całym świecie.

Przez masywne drewniane drzwi wkraczamy do pięknego, zabytkowego wnętrza. Powietrze przesycone delikatnym aromatem lawendy, goździków i drzewa sandałowego przenosi nas w dawniejsze czasy, bowiem oferowane przez aptekę kosmetyki, mydełka, ziołowe olejki i toniki wytwarzane są według przepisów udoskonalanych przez mnichów od XIII w. Produkcja jest ograniczona i skrupulatnie kontrolowana, a do wyrobów używa się tylko najwyższej jakości naturalnych składników.
www.smnovella.it

Dubrownik
Jest tu najstarsza nieprzerwanie działająca apteka w Europie. Prowadzący ją zakonnicy zasłynęli w średniowieczu z wyrobu driakwi i olejków z roślin kwitnących na pobliskich wyspach. Specyfiki sprzedawali w aptece otwartej w roku 1317. Na jej wyposażenie składają się średniowieczne przyrządy alchemiczne i medyczne księgi. Jednak sprzedaż współczesnych leków oraz opartych na franciszkańskich recepturach olejków i maści prowadzona jest w nowszym budynku koło furty. Najstarsze apteczne pomieszczenia są zamienione w  muzeum.
www.dubrovnik-online.com

Lwów
Reliefy z postaciami greckiego boga medycyny Asklepiosa i jego córki Higieny zdobią kamienicę przy ul. Drukarskiej we Lwowie. Tradycje aptekarstwa w tym mieście sięgają XII w., kiedy to księżna Konstancja, małżonka władcy Rusi, ufundowała szpital i aptekę przy klasztorze Dominikanów. Tamta apteka już nie istnieje.

Najstarsza jest apteka „Pod Czarnym Orłem”, której patronują greckie bóstwa. Założył ją wojskowy farmaceuta Wilhelm Natorp w 1735 r. Sprzedaż leków prowadzona jest tylko w jednym pomieszczeniu. Pozostałe zamieniono na muzeum, w którym prezentowane jest wyposażenie dawnego laboratorium. Zgromadzono ponad dwa tysiące eksponatów z różnych aptek polskich i ukraińskich, a ozdobą kolekcji są naczynia z emblematami zdradzającymi ich pochodzenie.
www.lvivbest.com

Tallin
W centrum Tallina, stolicy maleńkiej Estonii, na rynku przykuwa uwagę napis wykonany gotycką czcionką: Raeapteek Antik. Apteka działa od 1422 r. Prowadząca ją farmaceutka Ulle Noodapera wita gości uprzejmym, jowialnym uśmiechem. Jest zapewne najbardziej rozpoznawalną medialnie przedstawicielką swojego fachu (my też pisaliśmy o niej – w numerze marcowym). Jej apteka odwiedzana jest bowiem częściej niż muzea, jako że słynie ze sprzedaży antyafrodyzjaków dla nieszczęśliwie zakochanych. Flagowym towarem są cukierki z migdałowym proszkiem, którym przypisuje się cudowną moc leczenia. Wiązki ziół i stare sprzęty tworzą niecodzienny klimat lokalu Ulle. Pod drewnianym stropem zawieszony jest zmumifikowany aligator. Zwierzę symbolizowało emocje i lęki, ale również mądrość i ukryte w zakamarkach ludzkiego umysłu możliwości (więcej czytaj na www.farmacjaija.pl – Estonia: Apteki nad Bałtykiem).
www.eesti.pl

Londyn
Londyńska apteka prowadzona przez spółkę D.R. Harris & Co. Ltd. zaopatrywała od 1790 r. brytyjski dwór królewski. Ta usytuowana przy St. James Palace apteka słynie z przygotowywanych na miejscu oryginalnych balsamów, toników i kremów do pielęgnacji ciała. Ponoć znany z dbałości o wygląd Oscar Wilde cenił tutejszy tonik do włosów. Jak wieść niesie, królowa Elżbieta tylko tutaj zaopatruje się w szczoteczki do zębów, a wiernym klientem apteki pozostaje także książę Karol.
www.drharris.co.uk

Maulbronn
W klasztorze w Maulbronn w Badenii-Wirtembergii apteka działa od 1766 r., natomiast pomieszczenie, w którym jest apteka, pochodzi z 1215 r. Klasztor uchodzi za najlepiej zachowany cysterski kompleks w Europie. Zakonnikom przypisuje się też opracowanie receptury pierogów wypełnionych farszem z mięsa, szpinaku i bułki. Jak głosi anegdota, pewien łakomy mnich zaproponował, by zmielone mięso ukrywać w postne dni w zawiniątkach z ciasta – „żeby Bóg nie zauważył”.
www.klosterapotheke-maulbronn.de

Zamość
Najstarsza polska apteka założona przez Szymona Piechowicza w 1616 r. działa w Zamościu. Nazywana jest Rektorską i wciąż używane są w niej ponadstuletnie meble. Na piętrze mieści się muzeum przyrządów aptecznych: prasy do soków i olei, moździerze, lejki, syfony do saturacji wody i mikroskop z 1888 r. Obecnie placówka należy do grupy Dbam o Zdrowie, ale po staremu prowadzi do niej zabytkowy kamienny portal.
www.zamosc.pl

Rzym
Prowadzona w Rzymie przez karmelitów Farmacia (Spezieria) di S. Maria Della Scala dostarczała od XVII w. leki na papieski dwór. Wnętrza o marmurowych ścianach zdobią malowidła prezentujące lecznicze zioła. Apteka zasłynęła, gdy prowadzący ją mnisi przygotowali acqua antipestilenziale – specyfik, który pomógł zwalczyć epidemię dżumy. Obecnie bazujący na dawnej recepturze preparat o aromacie melisy i nagietków używany jest chętnie jako dezodorant.
www.06blog.it

Tekst był publikowany na łamach magazynu „Farmacja i Ja” w 2011 roku, pt. Podróż w czasie.