Marionetki są popularną pamiątką z Sycylii. Znajdziemy je na każdym straganie, tyle, że są to zazwyczaj tanie miniaturki, wzorowane jedynie na słynnych lalkach – pupi siciliani.
Oryginalne marionetki są bez porównania większe. Liczą około 130 cm wysokości. A ich stroje i rekwizyty – zbroje, oręż, czy biżuteria – są wykonane z taką dbałością o szczegóły, że pojedyncza lalka (pupo) może ważyć nawet 30 kg.
Używane w lokalnych teatrach wywodzą się od figurek rytualnych. Od innych zaś kukiełek i marionetek, sycylijskie odróżnia sposób animacji. Prowadzi się je bowiem za pomocą drutu przymocowanego do czubka głowy i rąk. Luźno przytwierdzone nogi poruszają się siłą bezwładności. Lalka (pupo) reaguje bez zwłoki na każdy ruch animatora (puparo).
Przedstawienie, w którym używa się pupi siciliani jest dynamiczne. Charakterystyczne są pojedynki i bijatyki, błyskawiczne zwroty akcji oraz dialogi z ciętymi ripostami.
Początki teatru sycylijskich marionetek – opera dei pupi siciliani, sięgają ulicznych przedstawień rozpowszechnionych w XIX wieku. Porywały i bawiły uliczną widownię, uświetniając ludowe festyny i jarmarki towarzyszące obchodom świąt religijnych, jakżeż często celebrowane na wyspie ku czci patronów prowincji, miast i miasteczek.
Pupi siciliani wpisano w 2014 roku na listę niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO.
Jak to wygląda w praktyce świetnie oddaje film z 2009 roku, zatytułowany „Pupi siciliani”, z Youtube’owskiego kanału Teatro dei pupi di Siracusa.
Rzecz znamienna, że animatorzy (pupari) byli często analfabetami. Znali jednak na pamięć długie poematy z cyklu poświęconego Karolowi Wielkiemu i jego rycerzom oraz Pieśń o Rolandzie. A że recytowali je z zapałem i na nich opierali scenariusze przedstawień, właśnie na bohaterów tych, a nie innych dzieł literackich, upozowane są sycylijskie lalki. Po dziś dzień kultywowany jest obyczaj, że aktor dając swój głos bohaterowi szlachetnie urodzonemu wypowiada kwestie w języku literackim, a w przypadku osób niższych stanów ucieka się do miejscowego dialektu.
INFO
Tradycję animacji podtrzymują teatry w Palermo (www.mancusopupi.it), Syrakuzach (www.pupari.com) i Acireale koło Katanii (www.operadeipupi.com). Zaś dzieje oryginalnej sztuki prezentują muzea marionetek, najważniejsze znajdują się:
* w Palermo: www.museodellemarionette.it
* w Syrakuzach: www.museodeipupisiracusa.it
Paweł Wroński 
0 komentarzy dotyczących “Włochy / Sycylia – opera dei pupi”