Kościół pw. Najczystszego Serca Maryi wznosi się na Placu Szembeka w Warszawie od 77 lat. Jego geneza wiąże się z obchodami setnej rocznicy bitwy o Olszynkę Grochowską, zaś fundacja z charytatywną i dewocyjną działalnością księżnej Marii Radziwiłłowej.
Murowana świątynia przy Placu Szembeka powstała dzięki zbiórkom funduszy organizowanym przez Komitet Budowy Kościoła–Pomnika poległych za Ojczyznę. Był rok 1931 i uroczyście obchodzono setną rocznicę powstania listopadowego, a tym samym największej bitwy kampanii, jaką wojska powstańcze stoczyły z przeważającymi siłami rosyjskimi w lasach Olszynki Grochowskiej.
Z inicjatywy księżnej hołdującej kultowi Matki Boskiej Fatimskiej, nadano świątyni i parafii maryjny tytuł. Grunt pod budowę był natomiast podarunkiem mieszkającego na Grochowie Jana Łaskiego, przedsiębiorcy budowlanego, a zarazem prezesa Spółki Seryjnej Budowy Domów, która w latach 20. XX wieku zajmowała się parcelacją gruntów na terenach przyłączanych do stolicy peryferyjnych dzielnic.
Księżna Maria z Zawiszów Radziwiłłowa (1860-1930), była kobietą wszechstronnie wykształconą. Prowadziła szeroko zakrojoną działalność charytatywną. Efektem jej bliskich związków i współpracy z Kościołem była natomiast fundacja oraz wsparcie wielu obiektów sakralnych; za dzieło jej życia z tej sfery uchodzi Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego, budowla wzniesiona według projektu architekta Łukasza Wolskiego w latach 1907-1919 na Michałowie (ówcześnie podwarszawskim majątku Radziwiłłów, po I wojnie światowej włączonym w granice administracyjne Pragi).
Zanim w latach 1934-1941 wzniesiono murowany kościół według projektu architekta Andrzeja Boniego, na placu stała skromna świątynia drewniana. Plac Szembeka nie miał wtedy jeszcze tak węzłowego znaczenia jak dziś, zaś ulica Chłopickiego była niczym więcej niż wiejskim traktem wysadzanym wierzbami, biegnącym z Pragi ku Olszynce Grochowskiej. Drewniany kościół spłonął po 20 latach istnienia – w 1944 roku, gdy wojska radzieckie zajmowały Pragę. Ponoć murowany, hitlerowcy zamierzali wysadzić, ale nie zdążyli, zmuszeni przez nacierająca Armię Czerwoną do opuszczenia prawego brzegu Wisły. Po zakończeniu działań wojennych, w niespełna rok ukończono budowlane prace i zajęto się wyposażeniem wnętrz murowanego, trzynawowego kościoła. Trzy lata później, w 1949 roku uroczystej konsekracji dokonał Prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński.
W latach 1948-1951, czyli w tym samym mniej więcej czasie gdy toczyły się prace wykończeniowe w kościele przy Placu Szembeka, w Sokołowie Podlaskim wzniesiono także świątynię według projektu Andrzeja Boniego. Warszawski kościół Najczystszego Serca Maryi i kontrkatedra Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Sokołowie są w związku z tym bliźniaczo podobne.
Kościół pw. Najczystszego Serca Maryi ma żelbetową konstrukcję, modernistyczny w duchu, formą nawiązuje zdecydowanie do tradycji architektonicznej gotyku. Jego dzisiejszy wygląd i zagospodarowanie otoczenia są dziełem przełomu tysiącleci. Ozdobą wnętrza są w konsekwencji nowoczesne ołtarze. W głównym, pochodzącym z 2001 roku umieszczono nad tabernakulum nadnaturalnej wielkości figurę Serca Matki Bożej. Posąg liczy 3 m wysokości.
Prace nad „salonem Grochowa” jak nazwano modernizację Placu Piotra Szembeka, pochłonęły niebagatelną kwotę 23 mln zł z budżetu Warszawy. Zakończono je w 2012 roku; efekt jest ze wszech miar godny uwagi.
Więcej na temat kościoła przy Placu Szembeka, formalnie ul. Chłopickiego 2:
www.twoja-praga.pl oraz www.warszawawpigulce.pl
Opis Placu Szembeka: www.placewarszawy.pl
Portal parafii Najczystszego Serca Maryi:
www.parafia-szembeka.waw.pl
Paweł Wroński 
Andrzej Boni (Andrea Giovanni Boni, 1894-1962) był z pochodzenia Włochem; urodził się w Carrarze, studiował w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Mediolanie. Jego biografia artystyczna i życie związane są jednak z Polską. Do jego najsłynniejszych budowli należą: kościół Najczystszego Serca Maryi i Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego – obie świątynie w Warszawie oraz kontrkatedra Niepokalanego Serca NMP w Sokołowie Podlaskim, ze świeckich budowli gmach Dyrekcji Państwowego Monopolu Tytoniowego, mieszczący się w stolicy, przy ul. Świętokrzyskiej 20.
PolubieniePolubienie