Poniatówka, czyli odrobina baroku w Piasecznie

Jest w Piasecznie zabytkowy dworek o sporej wartości, którego tajemnice są odkrywane od 2018 roku. To dworek zwany potocznie Poniatówką. Znajduje się w parku im. Książąt Mazowieckich. Pochodzi z XVIII wieku, w znacznej mierze z czasów gdy był własnością Franciszka Ryxa, piastującego tutaj urząd starosty.

Franciszek Ryx, dawniej kamerdyner, a w II połowie XVIII wieku także starosta piaseczyński, nobilitowany przyjaciel i bliski współpracownik króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, trzymał kontrolę nad szkatułą monarchy i władał teatrami warszawskimi. Miał więc bezpośredni kontakt z artystami o najwyższej światowej renomie, przebywającymi wówczas na dworze królewskim. Nic więc dziwnego, że podczas prac badawczych prowadzonych w 2018 roku, natrafiono we wnętrzach Poniatówki na szereg cennych malowideł z epoki stanisławowskiej, a także odkryto barokowe drzwi z oryginalnymi szyldami, zamkami i zawiasami. Okazało się jeszcze, że piwnice dworku pochodzą z czasów saskich z około 1740 roku, gdy starostą był Aleksander Sułkowski, a przyziemie i wyższe kondygnacje powstały cztery dekady później, gdy przebudowę podjęto na zlecenie Franciszka Ryxa, mianowanego w 1774 roku starostą piaseczyńskim. Na początku lat 90. XIX wieku dworek znowu przebudowano. Tym razem na polecenie hrabiny Cecylii Plater-Zyberk, założycielki, sąsiadującej po dziś dzień z Poniatówką, szkoły dla dziewcząt (wciąż mieści się tam szkoła – obecnie współczesne liceum). Dwór służył za mieszkanie dla nauczycielek, a potem za bursę dla słuchaczek szkoły. Ta przebudowa w stylu romantycznym zdeterminowała aktualny wygląd budowli.

Władze Piaseczna finansują dalsze badania obiektu i planują jego rewaloryzację. Póki co, o Poniatówce, której zwyczajowa nazwa nawiązuje do pobytów w gościnie u Ryxa księcia Józefa Poniatowskiego, można poczytać na wystawionej przy nim z inicjatywy władz miejskich tablicy.